REDENATIES OP EEN RIJTJE
V erdubbeling van stereo is een logische volgende stap in de geluidsweergave,
zoals verdubbeling van mono naar stereo dat ook was.
De ultieme weergave is natuurlijk de drie-dimensionale octofonie met co�rdinaten
van links-rechts, voor-achter en boven-onder.
Daartussen ligt de stap naar een vier-kanaals systeem.

Eigenlijk is de volgorde stereo naar surround als stap gewoon te haastig.
Er wordt aan de informatie 'voor'( bestaande uit links en rechts) meteen maar
het element 'achter' aan toegevoegd, terwijl de informatie van 'voor' gewoon
nog niet compleet is...

De geluidsinformatie van 'voor' is namelijk pas optimaal, als er niet alleen
onderscheid gemaakt kan worden tussen 'links' en 'rechts', maar ook tussen
'boven' en 'onder'.
Pas dan is het 'beeld' compleet...
En pas dan wordt de informatie van het visuele beeld gelijkwaardig ondersteund
door het auditieve beeld.

Waar je het ziet, is waar je het hoort...

Dit wordt nog bevestigd door de natuurlijke vorm en positie van de menselijke
gehoororganen. Ze staan met de schelp duidelijk naar voren gericht en kunnen
donders goed onderscheid maken tussen het geluid van gescharrel op de grond
of geritsel in de boom.

De locatie van geluid 'voor' of 'achter' is de stap daarna,
voor het drie-dimensionale totaal.
Zeker niet onbelangrijk, denk maar aan de oermens, die 's nachts de oren kon
gebruiken als 'rondom-ogen' in de duisternis. Uit tests met mensen in zgn
'dode ruimtes' (zonder reflecties) is echter wel gebleken, dat het bijzonder moeilijk
is om vast te stellen of een geluid van precies middenvoor of middenachter komt..

Het argument voor de impact van een verticale vier-kanaals weergave zit hem ook
in het in stand houden en aldus versterken van de situatie luisteraar-geluid.
In deze opstelling blijft de luisteraar een toehoorder. Er zijn twee hoofdsituaties
bij geluidsweergave, uitzonderingen daargelaten, nl. muziek cq. concert of een film.
Bij film is het duidelijk : Je zit op je stoel en de film wordt voor je vertoond.
Zou je in het beeld zitten, dan zou je de film niet meer kunnen zien . . !
Het geluid van de film moet dus 'op je af' komen, net als de beelden.

Ook bij een concert van een band of een orkest zou het akoestisch verwarrend zijn,
om er middenin te zitten. De situatie in een kamer thuis beschouw ik dan even als een
'fictief' of, voor de hi-tech mens, als een 'virtueel' concert.
Het is als toehoorder veel prettiger en duidelijker om de achterste leden van een
symfonie-orkest inderdaad van een hogere plek te horen (de pauken niet meer
'achter' de violen) en bij een pop-band de situatie te horen alsof het drumstel
kamerbreed is gepositioneerd, de basgitaar onderin voorop zit,
de slaggitaar en het keyboard links en rechts daar wat boven zitten en de zang
en/of de sologitaar daar magistraal middenboven op een steiger zitten, met de echo
als een overdreven fabriekshal-doos erachter.

Voor de huiskamer-situatie is het ook veel makkelijker te realiseren.
In twee hoeken staan toch al twee boxen voor de stereo, zodat het ophangen
van twee extra boxen daarboven minder problemen geeft, dan de plaatsing van
twee boxen in de achterhoeken. (meubels en andere objecten in de weg, deuren).

Ik heb gemerkt, dat vooral liefhebbers van weergave van 'live-concerten' de eersten
waren, die als consumenten overschakelden op de 'surround-sound'.
Daar ligt kennelijk toch een behoefte aan de sensatie van het 'zich omringd voelen'
door het geluid. Deze behoefte neem ik zonder meer serieus, ondanks mijn 4C-concept,
maar ik zou met nadruk willen zeggen:
- Niet zo haastig, volgende stap eerst, wacht voorlopig op de technische realisatie
en weergave van de verticale vier kanalen op CD, FM en tape, etc.,
of wacht op het uiteindelijke concrete octofonische geluidssysteem .