20 mei 1964

Bezettingsadministratie der trommelpagina's.

	Aan elke trommelpagina kennen we twee constanten toe, nl. a en s : dit zijn een-eenduidige
functies. De constante a "nummert" de trommelpagina's in volgorde van opklimmend beginadres, de
constante s "nummert" de trommelpagina's in de sequens, waarin de beginwoorden van de pagina's
de koppen passeren.

	Voorlopig stellen we ons op het standpunt, dat de hele trommel voor pagina's ter beschikking
staat. (Dit zal niet het geval zijn, maar zulks kunnen we opvangen door een aantal trommelpagina's
permanent bezet te verklaren, waarna we ze rustig voor andere doeleinden kunnen gebruiken.)

	Als functie van a is het beginadres gegeven door

					beginadres(a) = 513 * a  ;

tussen opeenvolgende trommelpagina's zit dus een ongebruikt woord. Verder geldt

					0 ≤ a ≤ 1021  ,

voor a = 1022 en a = 1023 is geen ruimte meer op de trommel. De laatste drie woorden op de trommel
worden eveneens niet gebruikt.

	Nu merken we op, dat  513 * 513 = 1 mod(1024) ; alle adressen = mod(1024) zijn tegelijkertijd
accessibel. Hieruit volgt, dat verhoging van s met 1 neer komt op verhoging van a met 315,
gereduceerd mod(1024).

	Voegen we aan de pagina met a = 0 ook s = 0 toe, dan vinden

					a(s) = rem(513 * s, 1024).

	Omgekeerd vinden, dat verhoging van a met 1 de s met 513 verhoogt (modulo 1024)
dus geldt
					s(s) = rem(513 * a, 1024).

Ook s voldoet primair aan de ongelijkheid 0 ≤ s ≤ 1023 ; we moeten ons even afvragen welke
s-waarden niet voorkomen ; dit zijn

		s(1022) = 1022		en
		s(1023) =  511 .

Deze nonexistente bladzijden laten we vrolijk meehobbelen, we zullen ze (zijnde non-disponibel)
als permanent bezet noteren.

	Voorts is s als functie van het beginadres ten duidelijkste gegeven door

					s(beginadres) = rem(beginadres, 1024) ;

alle tot dusver bekeken functie's zijn dus door schoon schuiven over 9 plaatsen, een enkele additie
en een collatie met 1023 onmiddellijk uit te rekenen.

	Aan deze pagina's gaan we bits toekennen uit een boolean array TBB[0:39, 0:25] ;
(de afkorting TBB komt van Trommel Bezettings Bits). De bits van dit array gaan we afbeelden op de
bits d[25] t/m d[0] van de woorden van het woordarray TBW[0:39]. 40 woorden, in het geheugen te
bergen op 40 consecutieve geheugenplaatsen in volgorde van oplopend subscript. Van deze 40 woorden
is het tekenbit d[26] permanent gelijk aan 1.

	Voor de bits van TBB geldt, dat

TBB[i,j] afgebeeld wordt op bit d[25-j] uit woord TBW[i]
TBB[i,j] toegevoegd is aan de trommelpagina met  s = 26 + i + j
TBB[i,j] = 1 betekent, dat de pagina bezet is
	     = 0 betekent, dat de pagina vrij is.

	De bits TBB[19,17] (dwz. s = 511), TBB[39,8] (dwz. s = 1022) en TBB[39,10], Tbb[39,11] . . .
TBB[39,25] (dwz. s = 1024, 1025, . . . , 1039) zijn wegens nonexistentie permanent = 1, evenals
de TBB's, die beantwoorden aan stukken van de trommel, die voor andere doeleinden bestemd zijn.

	(In het vervolg is de constante B25 = 2125 = 33554432.)

	We zullen de TBB's op drie manieren gebruiken,
a)  Om een bezette trommelpagina met s = 26 * i + j vrij te geven.
	In een register plaatsen we B25 * 21(-j) en met een subtractieve uitopdracht voeren we uit

				TBW[i] := TBW[i] - B25 * 21(-j).

b)  Om een vrije trommelpagina met s = 26 * i + j te bezetten ; dit gaat analoog met een additieve
uitopdracht :
				TBW[i] := TBW[i] + B25 * 21(-j).

	De weg van beginadres naar s gaat met een simpele collatie, om uit s de i en de j te isoleren,
kost ons wel een deling. De takencijfers van de woorden TBW zijn met zorg = 1 gekozen, opdat
de preferentie voor de min nul ons geen parten speelt. Als wij deze vrijgeven en bezetting additief
spelen, dan moeten we er wel zeker van zijn, dat de pagina van te voren als bezet, resp. vrij
genoteerd stond : anders zou overloop de boel immers hopeloos bederven !

c)  Om een geschikte vrije trommelpagina te zoeken. Als we nl. dumpen, dan zijn we vrij in de keuze
van de trommelpagina. Als zich in het startmagazijn van de trommeltransporten nog een startopdracht
bevindt, dan kunnen we onderzoeken, bij welke waarde van s deze is afgelopen. Vermeerderen we
(greduceerd modulo 1024) deze s met de "safety marge", die Electrologica ons op moet geven, opdat
de volgende startopdracht nog zonder verlies van een omwenteling gehaald wordt, dan hebben we de
ideale s, ware het niet, dat we nog moeten onderzoeken, of de bijbehorende trommelpagina wel vrij
is. (Als er in het startmagazijn van de trommel nog maar 1 startopdracht staat, kunnenn we in verband
met de minimum tijdsduur van het nu volgende onderzoekprogramma uit voorzichtigheid s nog wel met
een of andere constante verhogen, extra wel te verstaan. Als het startmagazijn leeg is, is elke s even
goed, want dan hebben we de stand van de trommel volledig uit het oog verloren.) Het array TBB gaan
we nu gebruiken om de eerste vrije trommelpagina (met "s ≥ s ideaal", alles modulo 1024) te zoeken.
Daartoe splitsen we  s ideaal in

				s ideaal = 26 * i + j

en voeren we deze waarden van  i  en  j  als beginwaarden het volgende programma uit.

A := TBW[i] ;
schuif A schoon over j plaatsen naar links ;
if A ≠ 0 then
	begin normeer A (het aantal slagen komt in B) ;
		j := j + B
	end
			else
	begin  i0 := i ;
volgend woord :	modhoog (i, 40) ;
		A := TBW[i] ;
		if A = 0 then begin if i = i0 then goto trommel vol else goto volgend woord
				end ;
		normeer A (het aantal slagen komt in B) ;
		j := B
	end

De gekozen pagina is nu gegeven door de eindwaarden van i en j (door s = 26 * i + j), waarmee
het gestelde doel bereikt is.